Overslaan en naar de inhoud gaan

Japans bessenwier Sargassum muticum

Foto: Dick Belgers

Indeling

Sargassaceae [familie]
Sargassum [genus] (2/1)
muticum [soort]

Exotenpaspoort ?

Reële kans op vestiging? Ja
Betrouwbaarheid beoordeling Grote mate van zekerheid (meerdere bronnen)
Vestigingsstatus Gevestigd
Zeldzaamheid Algemeen
Invasiviteit Invasief
Invasiviteit (toelichting) Oorspronkelijk komt dit wier uit de noordelijke Stille Oceaan, nabij Japan. De soort is voor het eerst in Europa gevonden aan de Engelse kust (1973) en heeft zich vervolgens snel verspreid langs de gehele West-Europese kust. Na de inductie nam de soort sterk toe. Waarschijnlijk is het wier meegekomen met ingevoerde en uitgezette Japanse oesters. De soort is mede zo succesvol omdat deze gebruik maakt van vruchtbare losgemaakte thall die met stromingen over grote afstanden kunnen worden verplaatst. Daarnaast is het een snelgroeiende soort met een lange levensduur en het vermogen tot zelfbevruchting, Al snel na de introductie nam de soort binnen enkele jaren massaal toe, met name bij riviermondingen, havens en op andere plaatsen waar de zoutconcentraties wat lager zijn. In Engeland werd men zelfs zo wanhopig, dat tot mechanische bestrijding van werd overgegaan. Dit werkte echter in veel gevallen averechts, want de soort bleek zich daardoor alleen nog maar sneller voort te planten.
Type introductie Niet opzettelijk
Jaar van eerste melding 1977
Natuurlijke verspreiding Noordelijke Stille Oceaan
Verspreiding in Nederland
  • Friesland
  • Noord-Holland
  • Zuid-Holland
  • Zeeland
  • Verspreiding in Nederland (toelichting) Ook in Nederland ontwikkelde Japans bessenwier zich massaal, met name vanaf 1980 in het Grevelingenmeer, waar geen getij en geen stroming is. De massaliteit bereikte daar in 1983 al een hoogtepunt. De laatste decennia is de soort afgenomen, maar nog steeds zeker niet zeldzaam. Verder komt de soort voor in de Oosterschelde en de Waddenzee. In de Waddenzee is het voorkomen beperkt (Gittenberger et al., 2010, 2012).
    Habitats
  • Mariene habitats
  • Estuaria en brakwatergebieden
  • Wijze van introductie
  • Aquacultuur
  • Aangroei op scheepsrompen
  • Onderling verbonden waterwegen/bassins/zeeën
  • Impact Concurrentie
    Ecologische impact (toelichting) Het Japanse bessenwier is alleen in het Grevelingenmeer een aantal jaren problematisch geweest. In die periode verdrong deze exoot een groot aantal inheemse wieren. Het verdringen van de inheemse wiersoorten is inmiddels tot redelijke proporties teruggedrongen. Veel dieren profiteren van het Japanse bessenwier, omdat ze ertussen kunnen schuilen en/of hun voedsel vinden. In andere regio's, met name in Zuid-Europa, worden de exemplaren van deze soort vaak veel groter en bestrijken ze grote gebieden. Daar heeft de soort nog steeds een grote impact op het ecosysteem (Ribera & Boudouresque, 1995).
    Economische impact (toelichting) Vooral in Zuid-Europa wordt het Japans bessenwier nog steeds als een plaag beschouwd. Daar vormt de soort grote drijvende massa's die havens blokkeren en de visserij belemmeren, mede doordat de voorstuwingsschroeven van schepen daar geregeld door het Japanse bessenwier omwikkeld worden en zo vast draaien (Boudouresque, 1995).

    Publicaties