Overslaan en naar de inhoud gaan

Druipzakpijp Didemnum vexillum

Foto: Marleen de Waal Malefijt

Indeling

Didemnidae [familie]
Didemnum [genus] (4/0)
vexillum [soort]

Exotenpaspoort ?

Reële kans op vestiging? Ja
Betrouwbaarheid beoordeling Grote mate van zekerheid (meerdere bronnen)
Toelichting op beoordeling door soortexpert (Nederlands) In 1991 verscheen bij Neeltje Jans, in het westelijk deel van de Oosterschelde, een nieuwe kolonievormende zakpijp uit de familie Didemnidae. Ates (1998) determineerde de soort als Didemnum lahillei. Na lange tijd van onzekerheid werd pas rond 2014 duidelijk dat het waarschijnlijk om Didemnum vexillum ging. Tot 1995 werden van de soort kleine aantallen kolonies waargenomen in het oostelijk deel van de Oosterschelde. Vanaf 1996 neemt het aantal waargenomen kolonies per duik met name in het Zijpe zeer sterk toe. Tijdens de warme zomer van 1997 beschrijven duikers dat grote delen van het substraat door de Druipzakpijp worden overwoekerd ten koste van andere substraatbewoners. “Er is op vele plaatsen een bizar en ééntonig onderwaterlandschap ontstaan.” Sindsdien wordt ook in de rest van de Oosterschelde de soort steeds vaker waargenomen en heeft zich van daaruit ook verspreid naar het Grevelingenmeer en de Waddenzee. In de Noordzee is de soort nog zeer zeldzaam.
Vestigingsstatus Gevestigd
Zeldzaamheid Algemeen
Invasiviteit Invasief
Invasiviteit (toelichting) In een periode van ongeveer tien jaar heeft Didemnum vexillum zich wereldwijd verspreid over vrijwel alle gematigde streken. In alle regio's verspreidde de soort zich snel en werd een van de meest algemene zakpijpsoorten in het ecosysteem. Deze soort staat bekend als een van de meest invasieve mariene soorten ter wereld. Vooral fragmenten van de koloniën van Didemnum vexillum kunnen over grote afstanden worden meegevoerd door zeestromingen. Bovendien kan de soort worden verspreid via de rompen van schepen en door aquacultuur.
Type introductie Niet opzettelijk
Jaar van eerste introductie 1991
Jaar van eerste melding 1991
Natuurlijke verspreiding Noordelijke Stille Oceaan
Verspreiding in Nederland
  • Friesland
  • Groningen
  • Noord-Holland
  • Zuid-Holland
  • Zeeland
  • Verspreiding in Nederland (toelichting) Didemnum vexillum komt vooral voor in de Nederlandse Delta, de Waddenzee en relatief weinig in de Noordzee.
    Habitats
  • Mariene habitats
  • Estuaria en brakwatergebieden
  • Wijze van introductie
  • Aquacultuur
  • Aangroei op scheepsrompen
  • Onderling verbonden waterwegen/bassins/zeeën
  • Impact Concurrentie
    Ecologische impact (toelichting) Didemnum vexillum-kolonies kunnen vrijwel alle organismen op harde substraten verdringen. Ze overwoekeren andere soorten zodat deze sterven. Omdat de kolonies zich over grote oppervlakten kunnen uitsterekken, kan de soort een duidelijk effect hebben op het ecosysteem. Didemnum vexillum geeft de voorkeur aan relatief zoute, enigszins beschutte wateren. De meeste kolonies sterven in de winter af. De impact is daarom beperkt tot deze wateren en de impact ervan zal beperkt blijven zolang de wateren in Nederland in de winter onder de 4 graden Celsius dalen.
    Economische impact (toelichting) Hoewel er geen exacte gegevens beschikbaar zijn, heeft Didemnum vexillum waarschijnlijk een duidelijk effect gehad op de mossel en oesterteelt, omdat de koloniën de mosselen kunnen smoren en er ook sprake kan zijn van voedsel-concurrentie.

    Publicaties