Overslaan en naar de inhoud gaan

Filipijnse tapijtschelp Ruditapes philippinarum

Foto: Sander Pieterse

Indeling

Veneridae [familie]
Ruditapes [genus] (2/0)

Exotenpaspoort ?

Reële kans op vestiging? Ja
Betrouwbaarheid beoordeling Grote mate van zekerheid (meerdere bronnen)
Toelichting op beoordeling door soortexpert (Nederlands) Beoordeeld door tal van experts
Vestigingsstatus Gevestigd
Zeldzaamheid Algemeen
Invasiviteit Invasief
Invasiviteit (toelichting) De invasiviteit van R. philippinarum wordt mede veroorzaakt door hoge vruchtbaarheid en doordat het pelagische larvestadium circa vier weken duurt. De soort kan zich daardoor over een lange periode met stromingen en dus over grote afstanden verspreiden. De soort vertoont een groot aanpassingsvermogen en kan zich in een breed scala van aan omgevingscondities handhaven, waaronder een relatief hoog en laag zoutgehalte, hoge en lage temperatuten (0-35°C). De soort kan vrij lage zuurstofconcentraties overleven. Een vrouwtje kan meer dan tweemiljoen eieren produceren. Het optimale zoutgehalte varieert tussen 24 en 35. Hoewel zand- en slikbodems de voorkeur hebben, wordt de soort ook op andere bodemtypen gevonden. De voortplanting vindt meestal plaats boven 12-14°C vaak op meerdere momenten in het jaar (Boscolo Brusa et al. 2013, Bruyne 2013, Cohen 2011, Foekema et al. 2014).
Type introductie Opzettelijk en niet opzettelijk
Jaar van eerste melding 2008
Natuurlijke verspreiding
  • Azië
  • Noordelijke Stille Oceaan
  • Verspreiding in Nederland Zeeland
    Verspreiding in Nederland (toelichting) R. philippinarum komt inheems voor in de westelijke Stille Oceaan bij o.a. Japan, China en de Filippijnen (Boscolo Brusa et al. 2013). Vanwege zijn eetbaarheid wordt de soort veel gekweekt in aquaculturen en uitgezet in andere gebieden. Ook reist de soort onbedoeld veel mee met transporten van oesters of als larven in ballastwater. Zo heeft de soort zich kunnen vestigen aan de kusten van de VS, Canada en Europa. In Nederland werden lege schelpen al gemeld door De Wolf (1995). Pas in 2008 worden de eerste levende exemplaren gemeld (Faasse & Ligthart 2008, Titselaar 2008) uit de Oosterschelde. Na import voor aquacultuur namen de aantallen in het wild snel toe (De Bruyne et al., 2013). Op dit moment komt de soort veel voor in Zeeland. De soort neemt echter ook toe langs de Zuid- en Noord-Hollandse kust. Op dit moment (2019) is de soort in de Waddenzee nog niet gesignaleerd, al lijkt dat een kwestie van tijd.
    Habitats
  • Mariene habitats
  • Estuaria en brakwatergebieden
  • Wijze van introductie
  • Aquacultuur
  • Ballastwater schip/boot
  • Impact Concurrentie
    Ecologische impact (toelichting) R. philippinarum concurreren om voedsel en plaats met andere tweekleppigen met een vergelijkbare biologie. R. philippinarum beïnvloed de planktongemeenschap, maar alleen wanneer de dichtheden hoger zijn dan (2000-2500 ind / m2) en dat is vrijwel alleen in aquaculturen het geval. (Humphreys et al. 2007). Hybridisatie tussen R. philippinarum en verwante soorten is alleen waargenomen met R. decussata (Linnaeus, 1758), deze uitheemse soort wordt echter niet in Nederland geteeld. Foekema et al. (2014) geven aan dat R. philippinarum een potentiële risico vormt voor Wadden-ecosysteem. Mbv de ISEIA-scores wordt R. philippinarum echter beschouwd als 'soort met een gematigd milieurisico op basis van de huidige kennis' en zou ecosystemen niet wezenlijk veranderen.
    Economische impact (toelichting) In Nederland zijn er nog geen gegevens over enige ecologische impact van deze soort.

    Publicaties