Overslaan en naar de inhoud gaan

Franjerokje Blackfordia virginica

Indeling

Blackfordia [genus] (1/0)
virginica [soort]

Exotenpaspoort ?

Reële kans op vestiging? Ja
Betrouwbaarheid beoordeling Grote mate van zekerheid (meerdere bronnen)
Toelichting op beoordeling door soortexpert (Nederlands) Exemplaren zijn door experts op naam gebracht.
Vestigingsstatus Gevestigd
Zeldzaamheid Lokaal
Invasiviteit Potentieel invasief
Invasiviteit (toelichting) B. virginica werd beschreven van de Atlantische kust van Noord-Amerika (Mayer, 1910). Latere waarnemingen zijn van de Pacifische kust van Noord-Amerika en van de Atlantische kust van Zuid-Amerika, Brazilië, Argentinië, Uruguay (Mills & Sommer, 1995; Mills & Rees, 2000; Nogueira & De Oliveira, 2006; Bardi & Marques, 2009; Genzano et al., 2006). De soort leeft ook in kustlagunes aan de Golf- en Pacifische kust van Mexico (Álvarez Silva et al. 2003) en in India (Moore, 1987). In Europa is de soort bekend van de Zwarte en Kaspische Zee (Moore, 1987) en van de monding van de Loire aan de Franse Atlantische kust (Denayer, 1973) en de estuaria Mira en Guadiana in Portugal (Moore, 1987; Chicaro et al., 2009). De recente verspreiding langs de Europese Atlantische kust met de introductie in Nederland in 2013, is een indicatie van de invasiviteit.
Type introductie Onbekend
Jaar van eerste introductie 2013
Jaar van eerste melding 2014
Natuurlijke verspreiding Onbekend
Verspreiding in Nederland Noord-Holland
Verspreiding in Nederland (toelichting) In Nederland werd B. virginica voor het eerst opgenomen (gefilmd en uitgebracht) in oktober 2013 in het (brak water) van het havengebied van Amsterdam. In augustus 2014 werd een levende meduse gevangen in de Amerikahaven-haven, in september werd mogelijk poliepmateriaal van de soort gevonden in schraapmonsters uit de kanaalmuur in het westelijke uiteinde van het Noordzeekanaal, dicht bij de Velsen-veerboot nabij IJmuiden (Faasse & Melchers 2014). Tot nu toe zijn dit de enige waarnemingen uit Nederland. Het Noordzeekanaal-gebied wordt druk bevaren door de internationale scheepvaart en is vatbaar voor introducties van soorten uit andere gematigde brakke havenregio’s in de wereld. Aldus werd de soort hoogstwaarschijnlijk geïntroduceerd door schepen, hetzij door lozing van ballastwater of door aanhechting aan scheepsrompen.
Habitats Estuaria en brakwatergebieden
Wijze van introductie
  • Visserij
  • Ballastwater schip/boot
  • Aangroei op scheepsrompen
  • Onderling verbonden waterwegen/bassins/zeeën
  • Impact
  • Predatie
  • Concurrentie
  • Volksgezondheid
  • Ecologische impact (toelichting) Een eventuele toenamen van B. virginica kan mogelijk effect hebben op de inheemse Ansjovis Engraulis encrasicolus (Linnaeus, 1758) en op het zoöplankton (Chicaro et al., 2009). Wintzer et al. (2013) vonden predatie op copepoden, mysiden en vissenlarven in Californië. Beide suggereren een zekere impact van predatie. Mogelijk is er ook enige concurrentie, bijvoorbeeld in gebieden waar de polypstadia voorkomen. Vooralsnog zijn er geen aanwijzingen voor een ecologische impact vanuit Nederland.
    Economische impact (toelichting) In Nederland is er geen sprake van economische impact.

    Publicaties

    • Alvarez Silva, C, Aguirre, S.G. & Arce, G.M. 2003. Variaciones morfologicas en Blackfordia virginica (Hydroidomedusae: Blackfordiidae) en lagunas costeras de Chiapas, Mexico. Revista de Biologia Tropical 51(2): 409-412.
    • Bardi, J. & Marques, A.C. 2009. The invasive hydromedusae Blackfordia virginica Mayer, 1910 (Cnidaria: Blackfordiidae) in southern Brazil, with comments on taxonomy and distribution of the genus Blackfordia. Zootaxa 2198: 41-50.
    • Chicaro, M.A., Leitao, T., Range, P., Gutierrez, C., Morales, J., Morais, P. & Chicaro, L. 2009. Alien species in the Guadiana estuary (SE-Portugal/SW Spain): Blackfordia viginica (Cnidaria, Hydrozoa) and Palaemon macrodactylus (Crustacea, Decapoda): potential impacts and mitigation measures. Aquatic Invasions 4(3): 501-506.
    • Denayer, J.C. 1973. Trois méduses nouvelles ou peu connues des côtes francaises: Maeotias inexpectata Ostroumov, 1896, Blackfordia virginica Mayer, 1910, Nemopsis bachei Agassiz, 1849. Cahiers de Biologie Marine 14: 285-294.
    • Faasse, M.A. & M. Melchers 2014. The exotic jellyfish Blackfordia virginica introduced into the Netherlands (Cnidaria: Hydrozoa). Nederlandse Faunistische Mededelingen 43: 103-110.
    • Genzano, G., Mianzan, H., Acha, E.M. & Gaitán, E. 2006. First record of the invasive medusa Blackfordia virginica (Hydrozoa: Leptomedusae) in the R.o de la Plata estuary, Argentina-Uruguay. Revista Chilena de Historia Natural 79: 257-261.
    • Harrison, G.F., Kim, K. & Collin, A.G. 2013. Low genetic diversity of the putatively introduced, brackish water hydrozoan, Blackfordia virginica (Leptothecata: Blackfordiidae), throughout the United States, with a new record for Lake Pontchartrain, Louisiana. Proceedings of the Biological Society of Washington 126: 91-102.
    • Mayer, A.G. 1910. Medusae of the world. Volume 2: the hydromedusae. 231-498. Carnegie Institution of Washington, Washington D.C.. [link]
    • Mills, C.E. & Rees, J.T. 2000. New observations and corrections concerning the trio of invasive hydromedusae Maeotias marginata (= M. inexpectata), Blackfordia virginica, and Moerisia sp. in the San Francisco Estuary. Scientia Marina 64(Supp. 1): 151-155.
    • Mills, C.E. & Sommer, F. 1995. Invertebrate introductions in marine habitats: two species of hydromedusae (Cnidaria) native to the Black Sea, Maeotias inexspectata and Blackfordia virginica, invade San Francisco bay. Marine Biology 122: 279-288.
    • Moore, S.J. 1987. Redescription of the leptomedusan Blackfordia virginica. Journal of the Marine Biological Association of the United Kingdom 287-291: 67(2).
    • Nogueira, M. & Oliveira, J.S. de 2006. Moerisia inkermanica Paltschikowa-Ostoumova (Hydrozoa; Moerisidae) e Blackfordia virginica Mayer (Hydrozoa; Blackfordiidae) na Baia de Antonina, Paraná, Brasil. Pan-American Journal of Aquatic Sciences 1(1): 35-42.
    • Wintzer, A.P., Meek, M.H. & Moyle, P.B. 2013. Abundance, size, and diel feeding ecology of Blackfordia virginica (Mayer, 1910), a non-native hydrozoan in the lower Napa and Petaluma Rivers California (usa). Aquatic Invasions 8(2): 147-156.