Literatuur

• Bos, O.G., Gittenberger, A., Boois, I.J. de, Asch, M. van, Wal, J.T. van der, Cremer, J., Hoorn, B. van der, Pieterse, S., Bakker, P.A.J. 2016. Soortenlijst Nederlandse Noordzee. Wageningen Marine Research, Den Helder. [link]
• Buizer, B. 1989. De zakpijp Aplidium glabrum en de sponzen Haliclona rosea, Prosuberites epiphytum en Hymeniacidon perlevis succesvol in de Oosterschelde. Het Zeepaard 49: 156-159.
• Buizer, D.A.G. 1983. De Nederlandse zakpijpen (Manteldieren) en Mantelvisjes: Tunicata, Ascidiacea en Appendicularia. [The Dutch Tunicata, Ascidiacea and Appendicularia]. Wetenschappelijke Mededelingen 158 (42pp). KNNV uitgeverij, Utrecht.
• Gittenberger, A., M. Rensing, H. Stegenga & B.W. Hoeksema 2009. Inventarisatie van de aan hard substraat gerelateerde macroflora en macrofauna in de Nederlandse Waddenzee. GiMaRIS rapport, GiMaRIS 2009.11.
• Gittenberger, A., Rensing, M., Wesdorp, K.H. 2017. Uitheemse mariene soorten in Nederland. 39. GiMaRIS rapport 2017_19.
• Hayward, P.J. & J.S. Ryland (Ed.) 1990. The marine fauna of the British Isles and North-West Europe: 1. Introduction and protozoans to arthropods. 1-627. Clarendon Press, Oxford, UK..
• Mark, C. van der 2014. Zeeboek: determinatietabellen voor flora en fauna van de Nederlandse kust. 240. Stichting Jeugdbondsuitgeverij: 's Graveland.
• VLIZ Alien Species Consortium 2011. Glanzende bolzakpijp – Aplidium glabrum. Niet-inheemse soorten van het Belgisch deel van de Noordzee en aanpalende estuaria. [link]
• Wolff, W.J. 2005. Non-indigenous marine and estuarine species in The Netherlands. Zoölogische Mededelingen 79: 1-116. [link]

Literatuur gekoppeld aan bovenliggende taxa

• Koomen, P., E.J. van Nieukerken & J. Krikken 1995. Zoölogische diversiteit in Nederland. In: Biodiversiteit in Nederland. 49-136. [link] (Chordata)
• Noordijk, J., A.J. van Loon, R.M.J.C. Kleukers & E.J. van Nieukerken (eds.) 2010. De Nederlandse biodiversiteit. Natuur van Nederland 10: 1-510. KNNV Uitgeverij. [link] (Leven)