Overslaan en naar de inhoud gaan

Rode Amerikaanse rivierkreeft Procambarus clarkii

Foto: Marion Haarsma

Indeling

Cambaridae [familie]
Procambarus [genus] (5/2)
clarkii [soort]

Voorkomen

StatusExoot. Tussen 10 en 100 jaar zelfstandige handhaving. (2b)
Habitatzoet
ReferentieDe Nederlandse rivierkreeften (Astacoidea & Parastacoidea)
ExpertKoese, B. (EIS Kenniscentrum Insecten en andere ongewervelden)

Verspreiding


Verspreidingskaart Rode Amerikaanse rivierkreeft. Open vierkant = voor 2000, stip = 2000-2008.
Bron: EIS

De rode Amerikaanse riverkreeft komt oorspronkelijk uit het zuidoosten van Noord-Amerika, ongeveer uit het gebied tussen Mexico en het zuiden van de staten Illinois en Ohio. Behalve in Europa is de soort ook op veel andere plaatsen in de wereld aangeslagen zoals bijvoorbeeld in China (waar de soort op grote schaal gekweekt en geëxporteerd wordt), Egypte (de Nijl), Japan, Kenia en Taiwan.

De eerste vondsten uit Nederland stammen uit Den Haag in 1985 (Adema 1989). Tussen 1985 en 1999 is de soort incidenteel aangetroffen op uiteenlopende plaatsen. Vanaf 2000 nam het aantal meldingen explosief toe. Tegenwoordig ligt het zwaartepunt van de verspreiding binnen een strook van circa 60 bij 40 kilometer tussen Amsterdam en Utrecht, maar ook daarbuiten komen plaatselijk hoge dichtheden voor (o.a. Delft, Gouda, Rotterdam en Tilburg). De soort is nog niet bekend uit Zeeland, Flevoland, Friesland, Drenthe en Groningen.

In Europa is de soort in 1973 voor het eerst in Spanje geïntroduceerd. Hier ligt nog altijd het zwaartepunt van de Europese verspreiding (Souty-Grosset 2006). Vanuit Spanje, maar ook vanuit andere landen zoals Kenia, is de soort sindsdien in diverse Europese landen uitgezet. De noordelijkste Europese vindplaatsen liggen in Nederland en Groot-Brittannië.

Verplaatsingen

Procambarus clarkii is in de jaren 1970 actief en legaal uitgezet in Spanje om te kweken. Op veel andere plaatsen in Europa is de soort eveneens actief uitgezet ten behoeve van de (illegale) visserij. Een restauranthouder in Den Haag heeft eind jaren 1970 een partij rode Amerikaanse kreeften losgelaten in de Hooikade. Mogelijk dat dit de bron is van de eerste vangst in de vrije natuur in 1985 elders in Den Haag (Adema 1989).

Omdat de soort in staat is enige afstand over land af te leggen kan de soort zich relatief makkelijk op eigen kracht verspreiden. Ook onder water kan de soort aanzienlijke afstanden afleggen, getuige de waarneming van een kreeft met radiozender die in vier dagen 17 kilometer aflegde in een mhref="http://nsr.rnatoolset.net/erraan rijstveld (Holdich 2002)

De huidige opmars wordt vermoedelijk maar ten dele verklaard door natuurlijke uitbreidingen. Er zijn verschillende voorbeelden bekend van recente - al dan niet opzettelijke - uitzettingen door de mens zoals verplaatsingen door baggerwerkzaamheden (introductie Klinkenbergerplas, Oegstgeest) en het 'helpen' van over land kruipende dieren. De toegenomen populariteit van de soort in de aquariumhandel draagt vermoedelijk ook bij aan de verspreiding.

De rode Amerikaanse rivierkreeft is zelf een belangrijke vector bij de verspreiding van de kreeftenpest (zie relaties).

Bron

Auteur(s)

Koese, B.