Overslaan en naar de inhoud gaan

Oost-Aziatische boktor Anoplophora chinensis

Indeling

Lamiinae [subfamilie]
Anoplophora [genus] (2/0)
chinensis [soort]

De eerste keer dat Anoplophora chinensis in Nederland werd onderschept was in 1986 toen er in een bonsai-appel sporen en resten van een volwassen exemplaar werden aangetroffen (de Goffau, 1986). Vervolgens werd de soort in 1991 onderschept in een import uit China van een partij Acer palmarum: er werden sporen en één volgroeide larve aangetroffen (de Goffau, 1991). In 2003 werd A. chinensis wederom ontdekt, en wel in de groene ruimte: een enkel mannetje werd aangetroffen in een privétuin in een Acer japonicum (EPPO Reporting Service, 2006/099). De betreffende plant was afkomstig van een zending uit China en na verder onderzoek werd geconcludeerd dat met de vernietiging van de boom, de soort uitgeroeid was (officiële status: “absent, pest eradicated”).

Eind november 2007 werd Anoplophora chinensis voor de tweede keer in Nederland vastgesteld in de groene ruimte. Exemplaren van de soort werden aangetroffen in één privétuin en bij drie importeurs van bomen en bonsais uit Azië (EPPO Reporting Service 2008/0002 1). Na ontdekking van de eerste aantastingen werden uitgebreide inspecties gehouden op 40 kwekerijen, bij 120 afnemers en 555 tuincentra en bestrijdingsmaatregelen uitgevoerd. In één van de besmette bomen werden 17 larven aangetroffen en 8 uitvliegopeningen. De aangetaste planten werden uiteraard vernietigd maar ook alle Acer’s binnen een straal van 200-300 meter en alle potentiële waardplanten binnen een straal van 100 meter. In totaal werden 270.000 planten vernietigd (Fytosanitaire signalering 2008). De officiële status van Anoplophora chinensis als plaag in Nederland werd vervolgens “transient, only detected on Acer spp., under eradication”.

Ook in 2008 werd Anoplophora chinensis weer vastgesteld: 23 vondsten op kwekerijen van Acer en zeven vondsten op waardplanten in de groene ruimte, in de omgeving van dezelfde locatie als in 2007, namelijk het Westland. Ook werden bij intercepties exemplaren aangetroffen (Fytosanitaire signalering 2008). De uitroeingsactie van de PD (nu nVWA) in 2008 wordt als succesvol beschouwd, dat wil zeggen dat de kever als uitgeroeid wordt gezien.

In 2009 werd de soort weer vastgesteld: er werden drie besmette bomen gevonden in de gemeente Westland en Boskoop, in de groene ruimte, nabij een locatie waar al eerder een besmetting was geconstateerd van Acer (esdoorn) en Corylus (hazelaar) (EPPO Reporting Service 2009/173; Fytosanitaire signalering 2009). Er werden twee larven gevonden in Cornus planten (kornoelje), en twee recente uitvlieggaten in een Crataegus (meidoorn). Alle bomen binnen 100 meter van het besmette gebied werden verwijderd, geïnspecteerd en vernietigd. Schade van Anoplophora chinensis is nu op meerdere soorten bomen en struiken aangetroffen:  Acer spp., waaronder Acer campestre (Spaanse aak),  A. platanoides (Noorse esdoorn), A. pseudoplatanus (gewone esdoorn), Acer palmatum (Japanse esdoorn), Corylus  avellana (hazelaar), Cornus sanguinea (kornoelje), Crataegus en Carpinus (haagbeuk).

Eind 2009 was de peststatus van A. chinensis veranderd in: “transient, isolated outbreak, only detected on Acer sp., Cornus sp., Corylus sp. and Crataegus sp., under eradication”.

Ook in 2010 werd boomkwekend Nederland weer geplaagd door Anoplophora chinensis. Op de website van de nVWA wordt men via diverse persberichten op de hoogte gehouden van nieuwe besmettingen: zie http://www.minlnv.nl/portal/page?_pageid=116,1640342&_dad=portal&_schema=PORTAL&p_search_expression=anoplophora.

Na de aantastingen van drie loofbomen bij Boskoop op 17 december 2009, werd op 21 januari 2010 vastgesteld dat er geen nieuwe aantastingen bij waren gekomen en op 26 januari werd besloten dat kwekers kunnen blijven handelen in boomkwekerijproducten indien bij inspecties geen boktorren zijn vastgesteld. In juli 2010 wordt echter in een nieuwbouwwijk in Hoofddorp een vrouwtje van Anoplophora chinensis aangetroffen en twee uitvlieggaten. Enige tijd later wordt een mannetje aangetroffen op 70 meter van deze locatie. Half augustus 2010 zijn sporen aangetroffen op een daktuin te Krimpen aan den IJssel, en een tuin in Maasland. In Maasland werd één uitvlieggat gevonden en in Krimpen aan den IJssel is een uitvlieggat geconstateerd in een esdoorn en een bewoner heeft een kever gefotografeerd. De gefotografeerde boktor bleek een exemplaar van A. chinensis te betreffen.

Naar aanleiding van deze laatste vondsten schrijft Gerda Verburg op 25 augustus 2010 in een brief aan de Tweede Kamer: “Wanneer bij de nog uit te voeren survey in de 100 meterzone rond de besmettingen geen verdere symptomen van de boktor worden gevonden, is er geen reden aan te nemen dat de boktor zich verder heeft kunnen verspreiden. “ Een grondige inspectie op 27 september 2010 leverde geen nieuwe vondsten op: de soort is alweer “uitgeroeid”.