Biotoop

De bruine winterjuffer komt voornamelijk voor bij vennen, maar ook wel bij andere op de hoge zandgronden gelegen wateren, zoals leemkuilen en plassen. Grotere aantallen waren tot begin jaren ‘90 alleen gezien bij matig voedselarm water. De soort is sporadisch gevonden bij stromend water, in laagveengebieden en in de duinen.

Aangezien S.fusca het grootste deel van het leven als volwassen dier doorbrengt is de biotoop van de imago’s relatief belangrijk. De omgeving van het water moet voldoende voedsel bieden en een geringe predatiedruk en geschikte overwinteringsplaatsen hebben (Jödicke 1997). In Nederland zijn de imago’s vaak te vinden in halfopen heidevegetatie of in open (dennen)bos. Voortplanting vindt vooral plaats in matig voedselarm water, maar in kleine aantallen is de soort ook wel te vinden op voedselarme of juist voedselrijke wateren. In 1995 is bijvoorbeeld voortplanting vastgesteld in een verrijkt heideven bij Budel-Dorplein met voornamelijk pijpenstrootje (Moliniacaerulea) en algenflab. Voor zover bekend is Budel-Dorplein de enige plaats in Nederland waar de soort bij stromend water voorkomt. Waarnemingen uit laagveengebieden zijn schaars: er zijn waarnemingen uit de jaren ‘60 en ‘70 bekend uit het Vechtplassengebied. In de duinen plant de soort zich voort in rijk begroeide, ondiepe plasjes (Dijkstra et al. 1999). Drie factoren lijken voor de biotoop van groot belang: de aanwezigheid van helder, matig voedselrijk water, een snel opwarmende (ondiepe) oever-zone met goed ontwikkelde oevervegetatie van bijvoorbeeld snavelzegge (Carexrostrata) of riet (Phragmites australis) en bos in de directe omgeving van het water.

In Zuid- en Centraal-Europa stelt S.fusca minder eisen aan de biotoop. Zo leeft de soort in Frankrijk in brakke kustmoerassen (Dommanget 1987) en in Zuid-Europa bij stromend water – ten noorden van de Alpen komt dit laatste zelden voor (Borsutzki et al. 1993).

Begeleidende soorten

De bruine winterjuffer heeft geen typische begeleiders. Het best overeenkomende verspreidingspatroon hebben Lestesbarbarus, L.virens, Ceriagriontenellum, Gomphuspulchellus en Orthetrumcoerulescens. Dit zijn soorten van niet al te zure vennen en andere plassen op de zandgronden.

Bron

Auteur(s)

Wasscher, M.

Publicatie

• Nederlandse Vereniging voor Libellenstudie 2002. De Nederlandse libellen (Odonata). Nederlandse Fauna 4: 1-440. Nationaal Natuurhistorisch Museum Naturalis, KNNV Uitgeverij & European Invertebrate Survey-Nederland, Leiden.